جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بخش اول:"کتاب شگفت" در آن محتوای کتاب نهج‌البلاغه از لحاظ کمیت، از این جهت که این کتاب تنها قسمتی از کلمات و فرمایشات مولی امیرالمومنین علی علیه‌السلام می‌باشد، سپس در این بخش نهج‌البلاغه از لحاظ کیفی، از جهت ویژگی بلاغت، فصاحت و چندجانبه بودن کلمات زیایی، تأثیر و نفوذ، اعترافات مخالفان، محدود نبودن سخنان حضرت به زمان و مکان بررسی شده است. بخش دوم: "الهیات و ماوراء‌الطبیعه" در آن مسائل مربوط به توحید و معرفت، الهیات و ماوراء‌الطبیعه مورد توجه قرار گرفته است. با تنوع این مباحث در نهج‌البلاغه که قسمتی از آنها از نوع مطالعه در مخلوقات و حکمت الهی می‌باشد ولی بیشتر بحثهای آن درباره توحید، بحثهای تعقلی و فلسفی است. سپس در این بخش ارزش تعقلات فلسفی در مسائل ماوراءالطبیعه، مقایسه و داوری نهج‌البلاغه با سایر مکتبهای فکری طرح شده است. بخش سوم: "سلوک عبادت" در آن عبادت از نظر اسلام، تلقی افراد از عبادت و درجات آن، عبادت از دیدگاه نهج‌البلاغه و ترسیم چهره عبادت و عباد در نهج‌البلاغه بیان شده است. بخش چهارم: "حکومت و عدالت" در آن اینکه مولی امیرالمومنین علی علیه‌السلام حساسیت خاص نسبت به مسئله حکومت و عدالت، اهمیت و ارزش فراوانی برای آنها قائل است، بررسی شده است.سپس در این بخش وظیفه توده مردم و نحوه برخورد با این مقوله، تأثیر اعتراف از طرف حکومت به حقوق مردم، نارسایی مفاهیم کلیسایی از نظر حقوق سیاسی، منطق نهج‌البلاغه در باب حق و عدالت، حکمران امانتدار است نه مالک؛مورد بررسی قرار گرفته است. بخش پنجم:"اهل بیت و خلافت" در آن سه مسئله اساسی، احقیت و اولویت اهل بیت علیهم‌السلام، انتقاد از خلفاء و سکوت تلخ، مداری حضرت علی علیه‌السلام و فلسفه آن، مطرح شده است. بخش ششم:"موعظه و حکمت" در آن مواعظ کتاب نهج‌البلاغه که بزرگترین بخش، تقریبا نیمی از آن را این بخش تشکیل می‌دهد. در این بخش مقایسه، عناصر موعظه‌ای نهج‌البلاغه مانند تقوا، زهد و پارسایی مورد بررسی قرار گرفته است. سپس در این بخش با اهداف و ابعاد مختلف زهد آشنا می‌شویم. بخش هفتم با عنوان "دنیا و دنیاپرستی" در این بخش پایانی نقطه مقابل زهد، یعنی دنیاپرستی که سخت نفی گردیده است، نظر نهج‌البلاغه در مورد ترک دنیا، نوع رابطه انسان با جهان، ارزش دنیا از نظر قرآن و نهج‌البلاغه، وابستگیها و آزادگیها، خودزبانی و خودفراموشی و چند نکات در رابطه با تضاد دنیا و آخرت، تابع‌گرایی و متبوع‌گرایی بیان شده است. در نگاه کلی اگر بخواهیم سیر ارتباط فصول کتاب که استاد شهید از آن بخش و بخشها تعبیر فرمودند و چرا از این فصل (بخش) به دیگری منتقل می‌شود؟ این مسئله را مورد ارزیابی قرار دهیم باید گفت که محتوای کتاب مذکور از لحاظ ساختاری از سه قسمت تشکیل یافته است: 1-انگیزه تدوین و ضرورت آن 2-معرفی کتاب نهج‌البلاغه جایگاه و اهمیت آن 3-بررسی محتوای کتاب نهج‌البلاغه از لحاظ اصول و ارکان دین و مسائل مربوط به آن 4-موارد مربوط به قسمت اول در مقدمه کتاب آورده شده است. موارد مربوط به قسمت دوم در بخش اول آورده شده است.موارد مربوط به قسمت سوم به ترتیب در بخشهای دوم تا بخش هفتم آورده شده است که در بخش دوم، اولین رکن دین، توحید با عنوان "الهیات و ماوراء‌الطبیعه" سپس در بخش سوم مسائل مربوط به توحید با عنوان "سلوک و عبادت" بررسی شده است. در بخش چهارم مسائل مربوط به رکن دوم دین، عدل و ارزش عدالت، وظایف متقابل مردم و حکومت می‌باشد که با عنوان "حکومت و عدالت" در همان بخش بررسی شده است. در بخش پنجم مسائل مربوط به امامت که یکی از ارکان دین می‌باشد، با عنوان "اهل بیت و خلافت" بررسی شده است. در بخش ششم با عنوان "موعظه و حکمت" که بخش اعظم کتاب نهج‌البلاغه را تشکیل می‌دهد، بعد از بررسی کردن چند تا عنصر تشکیل دهنده موعظه سپس با پرداختن به یکی از آنها که مسئله زهد و پارسایی می‌باشد، در واقع این بخش مقدمه و آمادگی برای بخش هفتم قرار گرفته است؛به این معنی که درست است که بخش ششم در مورد زهد بحث می‌کند ولی در جای خودش وقتی که هدف زهد گفته شود روشن کننده مفهوم دینی‌پرستی که در بخش هفتم آمده است، نیز هست زیرا زهد نقطه مقابل دنیاپرستی می‌باشد.

چکیده:از آن جا که انسان کامل یگانه خلیفه و جانشین حقیقی خداوند روی زمین و محل ظهور و تجلی اسماء خداوند است، طبیعتاً پرداختن به انسان و نقش و جایگاه او در جهان هستی و شناخت گوهر وجودی او از مهمترین تعالیم معنوی عارفان است. ضرورت این تحقیق به دلیل اهمیت انسان شناسی در دین مبین اسلام است.بر این اساس این تحقیق به بررسی دیدگاه یکی از مهمترین عرفا و انسان شناسان یعنی مولانا می پردازد. هدف از نوشتار حاضر این است که با کمک گرفتن از عمق تعالیم دینی و کشف و شهود و تجربیات عارفان مسلمان پرده های بسیاری از اسرار و رموز انسان برداشته شود و بستر رشد معنوی انسان فراهم شود. در اندیشه های مولانا انسان علت غایی نظام هستی است ونه تنها قائل به وجود انسان کامل است بلکه انسان کامل یکی از مفاهیم اساسی اندیشه های وی می باشد. مولانا برای انسان کامل متعالی ترین ابعاد وجودی، معرفتی، اخلاقی و اجتماعی را در نظر می گیرد، و وی را فانی در ذات حق، دارای اوج معرفت و کمال و مقام ولایت ظاهری و باطنی می داند.این تحقیق برای جمع آوری اطلاعاتاز منابع کتابخانه ای استفاده می کند و روش نگارش مطالب نیز توصیفی – تحلیلی می باشد.

این مقاله به بررسی تطبیقی رابطه دین و اخلاقمیان فلسفه بارکلی و فلسفه غزالی پرداخته است.غزالی به عنوان اندیشمند اشعری مسلک با ملاک حسن و قبح فعل اختیاری انسان را مطابق با فرامین الهی می شمارد و قائل به حسن و قبح شرعی است، اعتقاد غزالی بر اینست که اخلاق گرایی دینی است نه دنیوی. بارکلی بر این باور است که مبانی اخلاقی از دیانت متمایز و جدا نمی باشد و اخلاق و دیانت به هم وابستگی و پیوستگی دارند. بارکلی معتقد است که می توان اخلاق را همچون ریاضیات برهانی و قاعده مند نمود. او رد نظریه حس اخلاقی را اظهار نمود و عامل عقل و نقش ارزنده آن در زندگی اخلاقی را تاکید کرد. بارکلی برای رهانیدن یا بازگردانیدن اصول و مبانی رویکرد دینی و نجات جهان بینی و سپس خود دین درتلاش بوده است. او قائل به جوهر مادی نیست زیرا باعث تباهی اخلاق انسان می شود. یکی از شباهت های بارکلی و غزالی در تلاش برای زنده کردن مفاهیم دینی و برگشت تعقل و فلسفه به روش غیرمادی و دینی می باشد. بارکلی و غزالی در حسن و قبح با هم اختلاف نظر دارند، بارکلی معتقد بود چون حسن و قبح ذاتی است و با عقل قابل تشخیص و عقلانی است و در افعال انسانی فاعل بلاواسطه را خود انسان می داند و لذا بر این باور است که گناهکار مستحق کیفر است و اراده الهی در طول اراده ی انسانی است

پایان نامه حاضر، از منظر قرآنی و روایی راهکارهای دستیابی به سلامت و بهداشت روانی را بررسی می‌کند. نویسنده در پنج فصل ضمن شناسایی اجمالی نفس و روح آدمی و بیان دیدگاه قرآن کریم در مقوله روح و روان انسان، به تبیین دیدگاه‌های دانشمندان روان‌شناسی درباره سلامت روانی انسان و ماهیت نفس وی پرداخته و آن‌ها را با نظریات قرآن کریم در همین موضوع مقایسه کرده است. او در فصل اول ابتدا با اشاره به اهمیت علم‌النفس یا همان علم روان‌شناسی جدید، زوایایی از تاریخ این علم، موضوع این علم، نسبت بین روان و نفس، میدان‌های علم روان‌شناسی، رابطه بین بیماری‌های جسمی و بیماری‌های روانی با مشکلات اخلاقی را بیان می‌کند. فصل دوم به مفهوم علم در نصوص اسلامی اختصاص دارد و دیدگاه قرآن در مسأله علوم جدید مانند روان‌شناسی، سلامت جسم و روان انسان و برخی بیماری‌های شایع امروز همچون: اضطراب (استرس)، وسواس و ضعف شخصیت بررسی شده است. در فصل سوم ضمن آشنایی با بیماری‌های خودکم‌بینی (عقده حقارت)، دیدگاه روان‌شناسان غرب، مانند فروید وآلفرد آدلر درباره مبانی علم روان‌شناسی و عقده حقارت (کهتری) و اقسام آن، عوامل حقارت فردی و اجتماعی، اهمیت تربیت فرزندان و آثار آن در شکل‌گیری شخصیت آن ها را نیز با رویکردی تحلیلی می‌خوانیم. در فصل چهارم دیدگاه خاص قرآن کریم در زمینه انسان و ماهیت وی، ویژگی‌های روح و روان انسان مانند هوای نفس، سعادت و شقاوت نفس انسانی، راه‌های علاج هوای نفس، سیر تکاملی نفس، عقل و جهل و دنیاطلبی نفس به تصویر کشیده شده است. فصل پنجم نیز به احساس حقارت و خودکم‌بینی در انسان از منظری قرآنی اختصاص یافته و نقش معرفت، عشق و محبت الهی، عبادت، حرکت به سمت کمال و لذت مشروع، ترس از خداوند، امید به خداوند، تعادل در آمال و آرزوها در کاهش عقده حقارت و ریشه‌کنی آن از دیدگاه قرآن بررسی گردیده و عوامل حقارت و آثار آن، روش‌های برخورد با عقده حقارت و دستورهای قرآن برای رسیدن به بهداشت و آرامش روانی مستمر با توجه به برخی آیات مربوط به این موضوع بیان می‌شود.

این پژوهش با رویکرد تحلیلی، توصیفی به نقش و جایگاه خودشناسی در تربیت دینی و اخلاقی از دیدگاه اسلام که جامع ترین و کامل ترین دیدگاه می باشد به هدف شناخت جایگاه انسان درجهان هستی وشناخت همه جانبه برای رشد وتعالی ونهایتا سعادت دنیا وآخرت که هدف اصلی اسلام ازخلقت اوست ،با تکیه بر آیات و روایت و کلام اندیشمندان دینی و ارتباط این خودشناسی با تربیت دینی و اخلاقی، می پردازد.پی بردن به حقیقت وجودی انسان و شناخت سرمایه های طبیعی و فطری، کرامت و عزت نفسانی برای رسیدن به اهداف عالی تربیتی و اخلاقی لازم و ضروری است. لذا خودشناسی به عنوان ریشه و اساس و مهمترین عامل تربیت و گام نخست در رفع و پیشگیری رذائل اخلاقی و انحرافات تربیتی مطرح می باشد. بعد از بررسی انجام شده آدمی در پرتو خودشناسی به معرفت پروردگار، شناخت جایگاه با عظمت و بالای وجودی انسان در نظام هستی، شناخت استعدادها، قابلیت ها و آسیب ها، رهایی از تزلزل شخصیت و شناخت هدف زندگی و تعیین راه درست، شوق و انگیزه برای خودسازی، اعراض از دنیای مذموم، شکل گیری نظام فکری و پرورش متناسب با فطرت،پی می برد. شناخت فقر وجودی و ده ها برکات دیگر از نتایج و پیامدهای خودشناسی دقیق و جامع که در نظام معرفتی اسلام مطرح گردیده است ،می باشد.

بی گمان،خداوند متعال در اوامر و نواهی که در قالب دین بر بشر عرضه داشته، اهداف و اغراضی داشته که این اهداف هم ناظر به حیات دنیوی ماست و هم حیات اخروی .خداوند متعال در امر ازدواج نیز دستوراتی مقرر داشته که این دستورات حافظ دنیا و عقبی ما می باشد.خالق یکتا در وهله اول، امر مقدس ازدواج را تشریع کرده و به مبادرتبه آن تأکید نموده است.ازدواج در این دنیا تأمین کننده نیاز جنسی، تولید نسل، حفظ انساب ، ایجاد آرامش و مودت و رحمت در کانون خانواده و وسعت روزی می باشد که همه اهداف مذکور، خود وسیله ایست در پی دستیابی به هدفی مقدس و اخروی و آن هم رسیدن به فلاح و رستگاری است.در کنار امر به ازدواج خداوند تعدد زوجات و ازدواج موقت را قرار داد تا هیچ بهانه ای برای تأمین نیاز جنسی از راههای غیر شرعی نباشد و بدین وسیله سلامت جنسی و اجتماعی جامعه حفظ گردد.در کنار این تسهیلات، ازدواج با دسته ای از افراد را حرام اعلام کرد، مانند ازدواج با مشرکین و محارم و زنان شوهردار. چرا که همه این ازدواج ها، تهدیدی است علیه بنیان خانواده.لذا خداوند متعال از هرآنچه که پایه های این مقدسترین بنیانرا بلرزاند، نهی فرمود. وبرای استحکام هرچه بیشتر آن مهریه و نفقه را بر مردان واجب نمود تا زن و مرد را بیشتر به هم نزدیک کند.و تأکید برای حفظ این بنیان بدین جهت است تا به واسطه خانواده ها، جامعه شکل گیرد.و این جامعه بستری باشد برای بهاجرا درآمدن دین و شریعت الهی ، تا بشر به هدف نهایی خلقت و آفرینش دست یابد.

قرآن مجید، برترین و آخرین پیام خداوند و ارزشمندترین گوهر گران بهایی است که از پیامبر اکرم(ص)به جا مانده است. حجیت آن به دلیل این که کلام صاحب شریعت است، ذاتی است و هم چنین بیانگر حجیت سنت معصوم نیز هست. سنت به معنای قول، فعل و تقریر معصوم، تکیه گاهی است که همواره در فهم دین به آن استناد شده است و در ردیف قرآن از آن یاد کرده اند و به دلیل شأن و مرتبت خاصی که خداوند برای پیامبر خواسته و به ایشان عطا نموده، دارای حجیت ذاتی است. با توجه به پژوهش‌های بسیار و بررسی دیدگاه های گوناگونی که در این زمینه انجام گرفته، براساس نظریه ی برگزیده «اصالت توأمان قرآن و حجیت سنت»، رابطه و پیوند میان این دو منبع معرفت شناسی، رابطه ای دوسویه است. گرچه ظاهر قرآن حجت است، اما تمسک به آن، به فحص از دلیل متصل و منفصل یعنی قرآن و سنت نیازمند است. برای تبیین آموزه های دینی، یکی به کلیات می پردازد و دیگری وارد جزئیات می شود. گاهی قرآن به کمک سنت می آید و گاهی سنت به کمک قرآن. نتیجه ی این تعامل آن است که برای شناخت دین، وجود هر دو منبع در کنار هم ضروری است و هر یک بدون حضور دیگری نمی تواند تبیین کننده ی معارف دینی باشد.

شریعت اسلام، ایمان به زندگی آخرت را از ارکان حیاتی بشر می داند و توجه به آن بیشترین تاثیر را در رفتار انسان دارد و زندگی بدون آن مفهوم صحیحی ندارد، زیرا مرگ حتمی و چاره ناپذیر است.عطار نیز در دو مثنوی الهی نامه و مصیبت نامه با استناد به قرآن و احادیث در قالب تمثیل و روایت، ابیاتی را در مورد رستاخیز، روز حساب و زندگی پس از مرگ سروده است، که بیانگر روحیه دینی اوست.این سالک فکرت به سه اصل مهم، شناخت یگانگی خدا، معرفت النفس و با گذر از آن رسیدن به معرفت معادی معتقد است که همه این معارف باید باوری قلبی و یقینی باشد تا رستاخیزی جاودانه در دل پدید آید.شیـخ معتقد است پیش از آنکه به مـرگ طبیعی بمیرید، به مرگ ارادی خود را بمیرانید. یاد مرگ، همگانی بودن مرگ و آمادگی برای آن، با گذر از تعینات و ترک دنیا، حسابرسی، نامه ی عمل و شفاعت از جمله مباحثی است که در این دو اثر مورد بحث قرار گرفته است و ضمن بیان روایات بسیار تصاویری از عالم پس از مرگ را ارائه می دهد.اندیشه عطار کاملا دینی و عرفانی است زیرا وی گوهر اندیشه ی خود را تنها به درگاه خداوند عرضه می دارد.

اتمیسم منطقی, نظریه‌ای درباره‌ی رابطه زبان وجهان است, که از نظر هر دو ویتگنشتاین و راسل, ما می‌توانیم از طریق تحلیل به گزاره هایی دست یابیم که به واسطه‌ی آنها بتوانیم جهان را به طور کامل توصیف کنیم. این گزاره‌ها در ترکیب با یکدیگر, گزاره‌های مرکبی را می‌سازند که در نهایت, مشابه گزاره‌های روزمره‌ی ما خواهند بود. هر دو‌ی آنها, نظریه‌شان الزاماتی هستی شناختی دارد که بر اساس نظریه‌شان درباره‌ی معناداری, هستی موجودات خاصی رابرای معرفت داشتن و همچنین معنا داشتن زبان, الزامی می‌دانند. ویتگنشتاین در این باره در مقابل راسل, با دقت ویژه‌ی خودش, این الزامات ر ا به کمترین حد خود رسانده است. رویکرد اتمیسم منطقی راسل, رویکردی معرفت شناسانه است, چرا که اولا اتمهای او, امور جزئی در داده‌های حسی ما هستند و دیگر اینکه اتمیسم منطقی او نظریه‌ای است که از جهات دیگر مسائل معرفت شناسی او را حل می‌کنند. در مقابل, رویکرد اتمیسم منطقی ویتگنشتاین معنا شناسانه است, چرا اتمهای او, بر اساس الزامی معنا شناختی باید وجود داشته باشند, چرا که رابطه‌ی زبان و جهان چنین ایجاب می‌کند که اعیانی وجود داشته باشند که به طور مستقیم و بی‌واسطه با نامهای زبان در ارتباط باشند و بنابراین آنها مسئله‌ای معنا شناختی را حل می‌کنند.

چکیده ندارد.